Çocuklar Diyet Yapmalı mı? Doğru Yaklaşım Nasıl Olmalı?

"Çocuk" ve "diyet" kelimeleri yan yana geldiğinde birçok ebeveynin içi rahat etmez. Haklılardır da... Çünkü çocukluk çağı, büyüme ve gelişmenin en hızlı olduğu, beslenme alışkanlıklarının ömür boyu sürecek şekilde temellerinin atıldığı kritik bir dönemdir. Bu nedenle, çocuklar için "diyet"ten bahsederken, yetişkinlerde olduğu gibi kalori kısıtlaması veya sevdiği gıdalardan tamamen vazgeçmeyi değil, "sağlıklı ve dengeli beslenme alışkanlığı"nı anlamak gerekir.

 Yağ Hücreleri Unutmaz!
 Bu hücreler iki şekilde büyüyebilir: hiperplazi (yağ hücresi sayısının artması) ve hipertrofi (mevcut yağ hücrelerinin büyümesi).

Ergenliğe kadar olan dönemde vücut, özellikle hiperplaziye, yani yeni yağ hücreleri yapmaya daha yatkındır. Bu kritik dönemde alınan fazla kaloriler ve işlenmiş gıdalar, yağ hücrelerinin sayısını kalıcı olarak artırabilir. Bu durum, ileride kilo almayı kolaylaştırırken, kilo vermeyi de zorlaştıran bir zemin hazırlar.

Şekerli, yağlı ve paketli gıdalarla beslenen çocuklar, önce fazla sayıda yağ hücresi geliştirir (hiperplazi), zamanla bu hücreler büyür (hipertrofi) ve sonuçta vücut obeziteye çok daha yatkın bir hale gelir. Bu nedenle, çocukluk çağı obezitesi, erişkinlik obezitesinin en güçlü habercisidir

Kısıtlayıcı Diyetler Neden Tehlikeli?
Büyüme ve Gelişmeyi Yavaşlatır:
Çocuğun vücudu ve beyni, düzenli olarak vitamin, mineral, protein, karbonhidrat ve sağlıklı yağlara ihtiyaç duyar. Bu besin ögelerinin yetersiz alınması, büyümeyi durdurabilir, kemik gelişimini olumsuz etkileyebilir ve konsantrasyon sorunlarına yol açabilir.
Yeme Bozukluklarına Zemin Hazırlar: Yiyecekleri "yasak" olarak etiketlemek, çocukta takıntılı bir yeme davranışı geliştirebilir. Bu durum, ilerleyen yaşlarda anoreksiya, bulimia gibi ciddi yeme bozukluklarına dönüşebilir.
Psikolojik Sorunlara Yol Açar: 
Çocuk, kendini akranlarından farklı ve dışlanmış hissedebilir. Bu durum özgüven eksikliği, kaygı ve depresyon gibi sorunlara neden olabilir.
Peki, Kilo Sorunu Olan Bir Çocuk İçin Ne Yapılmalı?
Eğer çocuğunuzun sağlıksız bir kilo aldığını düşünüyorsanız, ilk ve en doğru adım bir çocuk doktoruna veya bir çocuk diyetisyenine başvurmaktır. Kendi başınıza diyet listeleri uygulamaya çalışmak risklidir.

Asıl hedef "kilo verdirmek" değil, "sağlıklı büyüme hızını yakalamasını sağlamak" olmalıdır.

Sağlıklı Beslenme Alışkanlığı Kazandırın

Yasaklar Koymayın, Dengeyi Öğretin: Çocuğa hiçbir besini tamamen yasaklamayın. Onun yerine, "her gün yenen besinler" (meyve, sebze, tam tahıllar, süt-yoğurt) ve "ara sıra yenen besinler" (çikolata, cips, gazlı içecek) olduğunu anlatın. Haftada bir veya iki kez sevdiği bir abur cuburu yemesine izin verin.
Porsiyon Kontrolüne Dikkat Edin: Tabakları çocuğun yaşına uygun boyutta tutun. "Tabağındakileri bitir" baskısı yapmak yerine, kendi açlık-tokluk sinyallerini dinlemeyi öğrenmesine yardımcı olun.
Örnek Olun: Çocuklar söyleneni değil, gördüğünü yapar. Siz sağlıklı beslenirseniz, çocuğunuz da bu alışkanlığı edinecektir. Ailece sofraya oturmak da bu alışkanlığın kazanılmasında çok önemlidir.

Hareketi ve Oyunu Teşvik Edin:
Çocuk için "spor", genellikle "oyun" demektir. Onu sevdiği bir aktiviteye yönlendirin (yüzme, basketbol, bisiklet, ip atlama, dans vb.).
Bilgisayar, tablet ve televizyon başında geçirdiği süreyi sınırlandırın. Mümkün olduğunca açık havada, parkta oynamasını teşvik edin.
Aktiviteyi bir aile rutini haline getirin; birlikte yürüyüşe çıkın, bisiklet sürün.

Besin Değeri Yüksek Gıdalara Yönelin:
Şekerli ve Gazlı İçecekler yerine su, ayran, süt veya taze sıkılmış meyve sularını tercih edin.
Beyaz Ekmek yerine tam tahıllı ekmekleri deneyin.
Abur cubur yerine ev yapımı muzlu-toplu kek, kuru meyve, fındık-ceviz gibi sağlıklı atıştırmalıklar hazırlayın.

Unutmayın, amaç çocuğunuzu "zayıflatmak" değil, onu sağlıklı, mutlu ve kendine güvenen bir birey olarak yetiştirmektir.

Bilinçli seçimler, sağlıklı bir yaşamın anahtarıdır. Esen kalın.

Aleyna Medetoğlu Akçalı
✉️ [email protected] 
 ???? diyetisyenaleynaa