Dyt.Canse Özer

Dyt.Canse Özer

[email protected]

SÜRDÜRÜLEBİLİR BESLENME NEDİR?

30 Kasım 2022 - 19:45

İklim ve besin krizinin yaşandığı günümüzde; sosyal medyada, gazete ve dergilerde “sürdürülebilir beslenme” terimini sıkça duyar olduk. Peki sürdürülebilir beslenme nedir? Sağlığa ve dünyamıza katkıları nelerdir? En sürdürülebilir diyet hangisidir? İşte detaylar...
                     
İKLİM KRİZİNE KARŞI ÇÖZÜM: SÜRDÜRÜLEBİLİR BESLENME

Küresel ısınmanın yani iklim krizinin nedenlerinden biri de sera gazı emisyonlarındaki artıştır. Besinlerin üretimi için kullanılan tarımsal yöntemler ise sera gazı emisyonlarının %30’undan sorumlu olarak küresel ısınmanın nedenlerinden biri olarak karşımıza çıkıyor. Ayrıca sanayileşme sonucu artan besin üretim süreci dünyadaki temiz su kaynaklarının %70’ini kullanıyor.

“Besin üretiminin iklim krizine olumsuz etkilerini azaltmanın yolu sürdürülebilir beslenmedir.”

Sürdürülebilir beslenme, besinlerin üretim aşamasında gezegene verilen zararlı atıkları en aza indirmeyi, gıda israfını azaltmayı ve beslenmeye bağlı oluşan hastalıkları en aza indirmeyi hedefler. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü ve Dünya Sağlık Örgütü tarafından düşük çevresel etkiye sahip, kolay erişilebilir, uygun fiyatlı, güvenli, adil, kültürel olarak kabul edilen bir diyet olarak tanımlanır. Sürdürülebilir beslenme ile doğadan aldığımızı yerine koymak bu sayede gelecek nesillere daha yaşanabilir bir dünya bırakmak mümkündür.

EN SÜRDÜRÜLEBİLİR DİYET: AKDENİZ DİYETİ
Akdeniz Diyeti, Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü tarafından örnek bir sürdürülebilir diyet olarak isimlendiriliyor. Aynı zamanda 2010 yılından beri UNESCO tarafından “Soyut Kültürel Miras” olarak tanımlanıyor.

AKDENİZ DİYETİ HASTALIK RİSKLERİNİ AZALTIYOR!
Akdeniz diyetinin ilk olarak kalp damar hastalıkları riskini azaltıcı özelliklerine dikkat çekilmiş daha sonrasında devam eden araştırmalar, Akdeniz diyetinin tip 2 diyabet, obezite ve kanser riskini de azalttığını göstermiştir.

AKDENİZ DİYETİNİN BİLEŞENLERİ

Tahıllar; Her zaman tam tahıllı seçimler yapılmalıdır çünkü tam tahıl içeren ürünlerin lif oranları daha yüksektir. Tabağınızın yarısını tam tahıllı ürünler oluşturmalıdır.
Sebze ve Meyveler; İçerdiği posa, fitokimyasallar ve antioksidanlar sağlık üzerine olumlu etki gösterir. Mevsimine göre tüketilmeli ve farklı çeşitlerine yer verilmelidir. Öğün başına 1-2 porsiyon meyve ve 2 porsiyondan fazla sebze tüketilmelidir. Tatlı tüketim ihtiyacının meyvelerden karşılanmalıdır.
Süt ürünleri; Günde 2-3 porsiyon süt ürünü az yağlı şekilde tercih edilmelidir. 1 dilim peynir, 1 bardak süt ve 1 kâse yoğurt 3 porsiyona eşittir.
Kurubaklagiller; mercimek, nohut, kuru fasulye gibi kurubaklagiller haftada en az 2-3 kez tüketilmelidir.
Balık ve Deniz ürünleri; haftada en az 2 kez tüketilmelidir. Fırınlama ve buğulama gibi pişirme yöntemleri kullanılmalı, kızartmadan kaçınılmalıdır.
Haftada 2 kez beyaz et, 3-4 kez yumurta tüketimi önerilirken, kırmızı etin 2 porsiyondan daha az tüketimi önerilmektedir. Salam, sucuk gibi işlenmiş etlerin tüketimi ise haftada 1 porsiyondan az olmalıdır. Akdeniz diyetine göre günlük tuz tüketimi azaltılmalıdır, lezzette çeşitlilik soğan, sarımsak ve baharatlar kullanılarak sağlanmalıdır.  Tekli doymamış yağların ana kaynağı olarak zeytinyağının da bu model de önemli bir yeri vardır. Fındık, ceviz gibi sağlıklı yağları içeren kuruyemişler düzenli olarak tüketilmelidir.

KAYNAK
Türkiye’ye Özgü Beslenme Rehberi, 2022
M Gönder, G Akbulut. Turkiye Klinikleri Journal of Health Sciences, Current mediterranean diet and potential health effects: Review, 2017.
Sofi F, Abbate R, Gensini GF, Casini A. Accruing evidence on benefits of adherence to the Mediterranean diet on health: An updated systematic review and meta-analysis. American Journal of Clinical Nutrition. 92(5):1189–96, 2010.
Di Daniele N, et al. Impact of Mediterranean diet on metabolic syndrome, cancer and longevity. Oncotarget  8(5): 8947-8979, 2017.
Poulimeneas D, Anastasiou C, Santos I, Hill J, Panagiotakos D, Yannakoulia M. Exploring the relationship between the Mediterranean diet and weight loss maintenance: The MedWeight study. British Journal of Nutrition, 124(8), 874-880, 2020

 

YORUMLAR

  • 0 Yorum