Yeni BES Sistemi ve Kıdem Tazminatı

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak ‘Yeni Ekonomi Programı Yapısal Dönüşüm Adımları 2019’ programında kıdem tazminatı ve bireysel emeklilik sisteminin değişeceğini “Vatandaşlarımızın kazançlarına göre azdan az, çoktan çok belirleneceği zorunlu bir bireysel emeklilik sistemini yani tamamlayıcı emeklilik sistemini yeniden ele alacağız. Bu sistemle birlikte kıdem tazminatı reformunu da hayata geçireceğiz. İş verenden yapılacak kesintiler BES ile entegre kıdem tazminatı fonunda toplanacak” sözleriyle açıkladı. 

2017 yılında hayatımıza giren, devlet katkısı ile teşvik edilen bireysel emeklilik sisteminde kalmak ya da çıkmak çalışanın tercihine bırakılmıştı. Yaklaşık 15 milyon çalışanın girdiği sistemde 11 milyon çalışan kendi isteğiyle sistemden ayrıldı. Bireysel emeklilikten ayrılanların büyük çoğunluğu sistemin çok faydalı olduğunu fakat ekonomik yetersizlikleri, acil paraya ihtiyaç duydukları için çıkış yapmak zorunda kaldıklarını ifade etti. 

İlk girişimi ile istenilen başarıyı sağlayamayan bireysel emeklilik yeni sistemde tamamlayıcı emeklilik olarak karşımıza çıkıyor. Tamamlayıcı emekliliği eski sistemden ayıran en büyük özellik ise isteğe bağlı değil zorunlu oluşu. 2020 yılından itibaren çalışanlar zorunlu olarak sisteme giriş yapacak ve isteğe bağlı olarak çıkamayacak. Yeni sistemde de bireysel emekliliğe devlet katkısı devam edecek, buna ilaveten işveren desteği de sağlanacak. Yapılan kesintiler çalışanın hesabında birikecek. Çalışan hesap hareketlerini izleyebilecek. Yani şeffaf bir emeklilik hesabı olacak. 

Kıdem Tazminatı Çalışanın Elinden Gidiyor Mu?

İş Mahkemelerinde işçiler tarafından açılan davaların büyük çoğunluğunu kıdem tazminatı davaları kapsıyor. Oranlarsak eğer her yüz çalışandan 85’i kıdem tazminatını alamıyor. Dolayısıyla kıdem tazminatı sistemi yeniliğe ihtiyaç duyuyor. Albayrak açıklamasında Kıdem Tazminatı Fonunun da Bireysel Emeklilik Sistemi fonuna entegre edileceğini açıkladı. 

Peki bu ne demek?

Çalışanın şeffaf olarak izleyebileceği bireysel emeklilik hesabında kıdem tazminatı ödeneğini de takip edebileceği demek. Bundan önce çalışan, kanunlarla öngörülen kıdem tazminatı oranının işveren tarafından ayrılıp ayrılmadığını takip edemiyordu. İşçi ve işveren arasındaki uyuşmazlıkların yüzde yetmişi kıdem tazminatından kaynaklanıyordu. Yeni sistemde ise çalışan kıdem tazminatının yatıp yatmadığını düzenli olarak kontrol edebilecek. Çalışan iş değiştirdiğinde hesabı da transfer edilecek.

Yeni sistemin kıdem tazminatı oranı henüz belli olmadı, işçi sendikaları 8,33 işveren sendikaları ise 5.6 oranını öneriyor.  Yetkililer konu ile ilgili hem işvereni hem de işçiyi mağdur etmeyecek bir oranda anlaşma sağlanacağını söylüyor. 

Sistemi inceleyen işçiler hakkedişlerini düzenli ve şeffaf olarak takip edebileceğinden, işverenler ise kötü niyetli kişiler tarafından haksız ithamlarla davalı olmayacağından dolayı mutlu. Yeniliğe karşı çıkıp sistemin Gulyabani olduğunu söyleyenler de var elbette fakat hepimizin bildiği üzere Gulyabani maske takarak saf ve masum insanları kandırıp menfaat elde etmeyi umuyor.