AGUSTOS BÖCEĞİ Mİ, CIRCIR BÖCEĞİ Mİ?

Bugünlerde dışarıya çıktığımda bir hengamededir gidiyor. Kulakları tırmalayan bir böcek sesi binadan çıkar çıkmaz beni karşılıyor. Bu sesi senelerdir,  yaz aylarında çekirge sesi diye dinlemişimdir. Öyle değilmiş! O ağustos böceğinin sesiymiş. Birkaç gün önce instagramda gezinirken öğrendim. Çekirge sesi diye dinliyorum ama gerçekten çekirge sesi mi acaba diye, merak da ederdim.

Bir kadın durumu güzelce anlatmış. Sesleri de eklemiş videoya, böceklerin resimlerini de. Ağustos böceği gri, kül rengi, masallardakinden daha enli fakat yassımsı ve  masallardaki gibi kanatlı bir böcek. Öyle uzun uzun bacakları yok. Ben onu daha ziyade kara sineğin  büyüğüne  ve renginin açılmışına benzettim. Çıkardığı ses ise hiçte masallarda  söylenen gibi şarkıya benzemiyor. Melodisel bir ses değil o. Daha çok, müzikle uzaktan yakından ilgisi  olmayan, parazitsel bir ses gibi. La Fontaine niye bu böceği böyle yazdı acaba? Ağustos böceği deyince;  bacakları  gövdesiyle  birlikte uzun ve  ince olan bir böcek gelir aklımıza ve bu böcek her nedense, elinde hep bir  keman tutar. Ağustos böceğinin şekli,  daha çok peygamber devesi gibi durur zihnimizde. Değilmiş böyle. 

Müzik enstromanlarından kemanla pek aram yoktur.  Bunun sebebi de bir masaldır aslında. Gerçi ona masal demek de doğru değil. O bir  hikayedir. Çalgıcı Yankonun hikayesi! Hikayede Yanko ağustos böceği benzerliğinde betimleniyor. İnce ve zayıf bir bedeni var aynı masallardaki ağustos böceği gibi. Ruhu da bedeni gibi ince ve hassas Yanko'nun ve bu hassas ruhun  bir aşkı var! KEMAN ! O kemanlara aşık bir ruh fakat çok fakirler, keman bulması imkansız! Mahallelerinde zengin bir ev var, duvarında da bir keman asılı. Bir gece kimse evde yokken, gizlice giriyor o eve. Duvardan kemanı alıyor. Başlıyor çalmaya. İnce ruhlu Yanko kemanı ince ince inletirken ev sahibi geliyor. Dövüyor Yanko'yu, öldüresiye dövüyor. Yankonun aşkına kavuşması bu kadar kısa sürüyor. Kısalığı oranında da acılı!  Ölüyor Yanko. Sevmem bu hikayeyi, içimi acıtır hep fakat hayat Yankolarla doludur.   Keman sesini fazla içli bularak, keman ağırlıklı müzikten biraz uzak duruyorum fakat  çigan müziğine gelince durumum değişiyor. Çigan müziği kemanla yapılan bir müzik olmasına rağmen beni kendine mıknatıs gibi çeker her zaman. 

Cırcır böceğine gelirsek; o yaz  gecelerinin efendisi gibidir. Karanlık ve sessizliği melodisiyle dolduran bir sestir. Şarkı söyleyen böcek o'dur aslında. Kara bir böcek o. Benzetmek gerekirse sanki biraz hamam böceği gibi. Uğur böceği gibi yahut yusufcuk gibi değil, güzel değil o. Yusufcuğun güzelliği dillere destan tabi. Bu yüzden kolye olup boyunlara takılıyor. Evet cırcır böceği güzel böceklerden değil fakat sesini aklımıza getirdigimizde işler değişiyor!  Allah ona kimseye vermediğini vermiş!  Büyülü bir ses onunkisi. İnsanı mana alemine sürükleyen bir ses! Bu nedenle olsa gerek tasavvuf müziklerinde neyle birlikte kullanımını görebiliyoruz. Biliyor musunuz ki her cırcır böceğinin  sesi,  her yer için farklıdır. Böyle olduğunu  öğrenmeden önce bu durumu farkedebilmiştim. Bir zaman önce kardeşim bizim köyümüzdeki cırcır böceklerinin sesini telofona kaydetmiş, bana dinletti. Karabükteki evdeydik, köyümüzse Kastamonudadır. Ben o sesin köyde kaydedildiğini hissettim. Hissettim mi daha doğru ifade anladım mı daha doğru, onu da bilemedim şimdi  Belki de anladım daha doğrudur çünki  köyün cırcır böceklerine aitti o ses! Sadece köye ait olan böceklerin değil; köye ait olan   böceklerin, köyümüzün  atmosferindeki yankısıydı dinledigim ses. İnsan beyni neleri neleri bizler hiç  farkında olmadan ayırt edebiliyor? Sorulsa bunun ayırdını nasıl yaptın diye cevaplayamayız elbette! Cevabını veremeyecek, tarifleyemeyecek ayrıntıları algılıyor beynimiz. Sadece bu bizim köye ait, nasıl biliyorum bilmiyorum diyebilirim.Onun sesi hep huzur verir bizlere. Seslerse zannettiğimizden çok daha önemlidir hayatımızda! 
Dyt. Güner Erbay